Dinkelsteinroute

Watermolen Neuenhaus

Het door de grachten in de molenvijver stromende water dreef de raderen van de graanmolen aan. De molenvijver was vroeger een kleine haven. Hier legden rivierschuiten komend van de Dinkel en de Vechte aan en laadden hun lading uit. De molenbeek werd in 1995 en 1996 met veel vertoon gereconstrueerd.

Oude Raadhuis

Het oude raadhuis werd 200 jaar geleden gebouwd. Het gebouw met zijn Nederlandse architectuur heeft een prominente plaats tussen de historische gebouwen van de stad Neuenhaus. Het gebouw is in gebruik voor burgerlijke huwelijken, lezingen, concerten en tentoonstellingen.

Op het dak is een achthoekig dakuitbouw. De klok daarin werd in 1693 gegoten. De vertaling van het Lateinse schrift: "omdat ik daar verslagen en gebroken lag, heeft Johann von Gessler ervoor gezorgd dat ik weer nieuw gegoten ben. Heinrich ter Horst heeft mij in Deventer gemaakt".

Dinkelstein 24

Kunstenaar: Hans Herrmann. “Entspannung – Ontspanning. De kunstenaar zegt over z’n werk: Rust in de rietoevers van de Neuenhauser Stuw. Rust in stilte - voor en in de natuur – tegen de stress van alledag, rust en bezinning, waar de vooruitgang geen zegen belooft.

Rust voor de zeegodin Doris, die alvorens te sterven in de zee, vlucht naar de Dinkel“.

Dinkelstein 25

Kunstenaar: Volker Pahnke/ Wolfgang Schönfeld. “Zusammenfluss - Samenvloeiing Dinkel en Vecht”.

Watermolen Lage

De watermolen werd in 1270 voor het eerst genoemd in de geschriften. Het betreft hier een onderslagmolen met twee raderen die een graan- en oliemolen aandrijven.

Ruïne Huis ter Lage

Het huis Lage was oorspronkelijk een burcht verdedigd door borgmannen die hun huizen op de voorburcht hadden staan. In 1183 blijkt Herimannus van Lage eigenaar van de burcht blijkt uit een oorkonde. Het kasteel werd in 1626 verwoest en daarna nooit meer opgebouwd.

Dinkelstein 23

Kunstenaar: Axel Raudzus. “Lager Brückenschlag – de verbintenis”. De kunstenaar kon bij het vervaardigen van deze sculptuur gebruik maken van oude zandsteenblokken die reeds vele jaren rondom de dijk lagen. Deze zandsteen blokken waren stukken van oude bruggen en huizen uit Lage.

Het verloop van de rivier de Dinkel wordt door stukjes blauw glas verbeeld.

Dinkelstein 22

Kunstenaar: J. Scholten Meilink/B. Seiger. “Grensgezicht – Grenzgesicht " Hier passeert de Dinkel de landsgrens bij Dalenhoek. De Benedendinkel, de Hollandse Graven (Dinkelkanaal) en de Gele Beek komen hier bijeen. Op de betonnen overstortconstructie (waar bij hoog water van de Dinkel het water kan

worden afgevoerd via het Dinkelkanaal) is een informatie- en uitzichtpunt vormgegeven (gemeente, Waterschap en Natuurmonumenten). De locatie is een stille plek in een rondom schitterend waterrijk natuurgebied (Ottershagen). De steen verbeeldt het knipogen naar elkaar, het maken van oogcontact,

het werpen van een blik over de grens. Op deze plek is er aan de oever van de Dinkel ook een aanlegpunt van de kanoroute.

Dinkelstein 21

Kunstenaar: Karin Veldhuis. “Samensmelting – Verschmelzung”. Vlakbij deze plek komen de Dinkel en het Omleidingskanaal (na een gescheiden verloop van het Lutterzand) weer samen. De kunstenaar heeft tegenover Cosmos Sterrenwacht deze ‘hereniging’ uitgebeeld in de combinatie van de zandsteen

met een aantal groenblauwe/ gele glasstenen.

Dinkelstein 20

Kunstenaar: Berend Seiger. “Beheersing van natuurkrachten” – Kontrollierte Natur” Bij de overloopsluis in het kanaal Almelo Nordhorn: het Schuivenhuisje komt de Bijdinkel uit in het kanaal. Daar vlakbij wordt de Dinkel onder het kanaal door geloodst.

‘Beheersing’ in de breedste zin van het woord is uitermate van toepassing op deze bijzondere plek. Rekening houdend met de natuurkrachten kan de mens technische oplossingen bedenken; de kunstenaar heeft in het bronswerk op de steen de hand van de mens ihkv deze beheersing proberen aan te geven.

Schuivenhuisje

Het Schuivenhuisje werd gebouwd in 1887 een merkwaardig smal gebouw. Deze stuw met bijzondere stalen schuivenconstructie regelt de waterstand van het kanaal met behulp van de Dinkel, die hier onder het Kanaal Almelo- Nordhorn doorstroomt.

Dinkelstein 19

Kunstenaar: Els Siemerink. ‘Lus om Singraven. – Schleife um Singraven“. In deze meest oostelijke hoek van ons land, waar de sagen je bij elke wegkromming komen aanwaaien, komt de Dinkel de gemeente Dinkelland binnenstromen. Overal bepaalt het ruisen, kabbelen en stromen van het water de sfeer van

het huis. Want ‘t Singraven rust in de armholte van de rivier de Dinkel. Bij de watermolen van Singraven splitst de Dinkel zich: voor de molen stroomt hier de Bijdinkel naar het Schuivenhuisje en daar stort de Dinkel zelf zich in de schoepen van de eeuwenoude watermolen. De rivier slingert zich door

het groen, vol nevelige lichtvlekken van overhangend gebladerte.

Watermolen Singraven

De watermolen op het landgoed Singraven is de enige houtzaagmolen in Nederland aangedreven door water. De vrijwillige molenaars laten u in woord en daad horen en ervaren hoe de specifieke onderdelen, zoals het waterrad, de maalstenen en het zaaggedeelte in werking wordt gezet.

Landgoed Singraven

In het jaar 1381 stond het Singraven bekend als de agrarische boerenhofstede 'Hof ten Singraven' en was in eigendom van de bisschop van Utrecht, die het beleende aan derden. Later ontwikkelde deze hofstede zich tot de havezate Singraven.

Dinkelstein 17

Kunstenaar: Karin Veldhuis. “De Ontmoeting”.

Dinkelstein 18

Kunstenaars: Werkgroep De Vertellers. Deze steen vlakbij Wonderryck Twente staat aan een oude nu dode arm van de Dinkel. In Wonderryck Twente is het Bezoekerscentum Nationaal Landschap Noordoost Twente en het Belevingsmuseum gevestigd. Een uitstekende plek voor de steen met een artistieke impressie

van de loop van het meanderende riviertje dat een grote rol heeft gespeeld in de vorming van het karakter van mens en landschap in Noordoost Twente. Vandaar ook de naam voor de steen: Ode aan de Dinkel.

Natura Docet Wonderryck Twente

Verwondering over al het mooie dat de natuur te bieden heeft is de boodschap van Natura Docet Wonderryck Twente. Maar, soms kom je ook even met beide voeten op de grond

Klöpkeshoes

Aan de Mekkelhorsterstraat in Denekamp in de buurtschap Berghum staat sinds maart 1988 een fraai herbouwd ‘klöpkeshoes’. Oorspronkelijk heeft dit bouwwerkje gestaan a/d Stroothuizerweg, op het erf van de familie Haafkes, waar het lange tijd diende als schaapskooi,

waarin destijds het nachtverblijf van de herder, in deze streek ’n Schoap’n Peter’, genoemd was ingebouwd.

Dinkelstein 16

Kunstenaar Jan Kuiper. “Band”. De Dinkel is de band die beiden gemeenten Gronau en Losser met elkaar verbindt, maar ook Duitsland en Nederland.

Natuurgebied Het Lutterzand

Het Lutterzand is een uniek natuurgebied en voor zowel jong als oud een uitstekende pleisterplaats voor een dagje uit.

De Groene Staart

Ter hoogte van het Lutterzand heeft de Dinkel een zeer fraaie meanderbocht gevormd: de Groene Staart. De buitenbocht van deze meander ondergraaft hier het vastgelegde stuifzandgebied. Zo is een metershoge steile rand ontstaan.

Dinkelstein 15

Kunstenaar: Antoon Poorthuis. “Transport”. Dit kunstwerk laat op een eenvoudige wijze de verplaatsing van stenen (lees: goederen) zien. Het goederentransport is tegenwoordig actueel. Zonder transportmiddelen is er geen bloeiende economie mogelijk.Het belang hiervan wordt met dit kunstobject getoond.

De steen is ruw en wordt op ronde eiken palen gelegd. In de directe omgeving van dit kunstwerk liggen de autosnelweg A1 en de spoorrails van de treinverbinding tussen Nederland en Duitsland.

Natuurgebied Duivelshof

Dit natuurgebied tussen de Lutte en Losser bestaat uit heide, bos, akkers en grasland. Boerderij Duivelshof is opgeknapt en maakt een belangrijk onderdeel uit van het gebied.

Snoeyinksbeek

De Snoeyinksbeek ontspringt in het landgoed Boerskotten op de oostflank van de stuwwal tussen Oldenzaal en Enschede en stroomt uit in de Dinkel. Over een lengte van in totaal zo’n twee kilometer is beplanting aangebracht en zijn houtwallen aangelegd.

Dinkelstein 14

Kunstenaar: Paul Reinerink. “De Landmeter”. Het is een combinatie van uit Gildehauser zandsteen gemaakte staanders en smeedijzer. Voor dit ontwerp werd gekozen vanwege het feit dat in de naaste omgeving vier zogenaamde “verzekeringsstenen” voorkwamen.

Met deze stenen werden in het verleden de landsgrenzen vastgesteld. Vroeger stonden aan beide kanten van de grens twee van deze stenen. Door een grenscorrectie bevinden zich deze vier stenen momenteel op Nederlands grondgebied. Dit kan men zien als een interessant cultuur-historisch aspect.

Met dit kunstwerk wordt de “Genius-Loci” oftewel de eigen geest van deze plek benadrukt.

Dinkelstein 13

Kunstenaar: Kristian Niemann. “Rubicon”. De grenzen in harten, hoofden en landen moeten doorbroken worden. Ja, zelfs de grens tussen leven en dood. Zo krijgt men nieuwe inzichten.

Klooster Bardel

Het “Franziskanerkloster Bardel” ligt tegen de Nederlandse grens in het gebied Bentheim. Het klooster Bardel is een tak van de Franciscanen in de boerenstand Bardel, buurtschap van Bad Bentheim en is in 1922 als een missie van het Franciscaner klooster uit de Noord-Braziliaanse provincie van

St. Anthony opgericht. In het klooster wonen momenteel negen Franciscanen, die actief zijn op verschillende terreinen van het klooster. Ook is er een kloostertuin, begraafplaats en u kunt een wandeling maken rondom het klooster. Klosterstrasse, Bad Bentheim.

Erve Kraesgenberg

Cultuurpark met historische waarde, waar bezoekers de sfeer kunnen proeven van een boerenerf anno 17e eeuw. Het erf omvat zeven, in authentieke stijl en met oorspronkelijke materialen en technieken opgetrokken, gebouwen en herbergt daarnaast een rosarium annex beeldentuin en een kruidentuin.

Martinustoren

De historische toren in het centrum van het dorp Losser dateert uit de veertiende eeuw. De toren werd uit een groot formaat baksteen opgebouwd naast een klein kerkje. De toren is 22 meter hoog en heeft een uurwerk met een klokkenzolder. De toren heeft een gotische bouwstijl.

Steenfabriek De Werklust

In 1895 bouwden een aantal mannen op dit perceel een veldoven. In 1898 werd de N.V. steen- en pannenfabriek Werklust opgericht. De ringoven heeft in het midden een ca. 45 meter hoge schoorsteen. Het unieke van deze steenfabriek is dat alle onderdelen nog aanwezig zijn van kleigroeve tot ringoven,

waaruit het uiteindelijke product te voorschijn kwam. “De Werklust” is door zijn compleetheid en authenticiteit een uniek monument van bedrijf en techniek.

Bleekveld en bleekwachtershuis

In 1774 werd de dorpsbleek aangelegd. Een grasveld, doorsneden met sloten waaruit het linnen bevochtigd kon worden, zodat de zon zijn blekende werking goed kon doen. Het bleken van linnengoed duurde zo'n 6 weken en het was kostbare waar. Vermoedelijk werd er daarom een wachtershuis bij gebouwd.

Dinkelstein 12

Kunstenaars: Pier van Dijk & Rob von Piekartz Meester de Laat. Meester de Laat heeft alleen iets toegevoegd aan de monoliet. Twee paar riemen aan de steen, naar het bekende Nederlandse spreekwoord: “Roeien met de riemen die men heeft”.

Oelemars

Het Oelemars is een gebied dat door de mens is gevormd. Ooit was het een hoogveenheidegebied, dat geleidelijk is gecultiveerd voor de landbouw en later voor de grootschalige zandwinning. Vrij recent is deze plas met omliggende gronden veranderd in een permanent natuurgebied, compleet met een

aangelegd plas- en drasgebied, een speciale nestwand voor oeverzwaluwen en een observatiehut. Midden vorige eeuw werden bij afgravingen diverse prehistorische attributen gevonden. Aangezien de gemeente Losser weinig open water kent, groeide de Oelemars al tijdens de ontginning uit tot een gebied met

veel waterpartijen. Dat bleek aantrekkelijk voor vogels. In de afgelopen jaren zijn in dit gebied een kleine tweehonderd vogelsoorten gespot.

Dinkelstein 11

Kunstenaar: Andreas H. Groten. “Grensgangers”, die elkaar helpen om over de berg te komen.

Gerardus Majella Park

Het park wil een spirituele brug slaan tussen het verre verleden, tussen het “vroeger” toen het park op de heidegrond werd aangelegd en de moderne mens nu. Tussen alle gezindten, tussen mensen op zoek. Het park wil door het jaar heen een rustpunt zijn met een spirituele beleving in symbolen en

moderne kunstwerken. Een brug tussen de natuur en de mens die daarin leeft. Tevens wil het park meerdere passende mogelijkheden bieden op cultureel gebied.

Dinkelstein 10

Kunstenaar: Bernward Erlenkötter “Vom Eise befreit sind Strom und Bäche” (Goethe). De wonden, die tussen buren werden opengereten, genezen langzaam maar goed.

Dinkelstein 9

Kunstenaar: Jochen Koeniger In de vier meter hoge zuil staan Nederlandse en Duitse begrippen (ook fonetisch). Deze begrippen symboliseren de stereotype voorstellingen, welke de beide volkeren over elkaar hebben.

Dinkelstein 8

Kunstenaar: Wilfried Pinsdorf. Deze steen wil een “doorbraak tot elkaar” bewerkstelligen.

Dinkelstein 7

Kunstenaar: Mana Oberland. De monoliet (steen uit een stuk) werd in tweeën gezaagd. De ingeboorde gaten staan op gelijke hoogte. Zo kan men van buren naar buren kijken.

Dinkelstein 6

Kunstenaar: Andreas Bös. Op deze stenen canapé kan het tot een dialoog komen tussen twee individuen. Aanvankelijk zitten ze nog rug aan rug.

Wasserlabyrinth Gronau

Dit park is ontworpen voor de Landesgartenschau 2003. Het thema in het hele park is: water. Er zijn grachten getrokken en individuele eilanden gecreëerd, elk met een eigen ontwerp. Hier vind je in de directe nabijheid piraten- en bosspeeltuin, de piramide, het waterlabyrint,

de tuin en het watereiland, alles gescheiden door romantische waterlopen.

Drilandmuseum

In de resterende toren van het oude stadhuis, dat in de tweede wereldoorlog werd verwoest, begeeft zich het Driland Museum van de stad Gronau. Het museum biedt de mogelijkheid om kennis te maken met de bijzonderheden van deze stad en regionale geschiedenis.

Dinkelstein 5

Kunstenaar: Benedikt Surmund “Natuurlijk onbegrensd”, het motto van LAGA 2003, geldt in het bijzonder voor het geluid en toon. “Open oren” en naar elkaar luisteren, wanneer het tot tegenstellingen gaat leiden. Zo leeft men veel toleranter met elkaar!

Dinkelstein 4

Kunstenaar: Peter Paul Medzec. Twee natuurstenen worden uit een ruwe steen gesneden. Ze kunnen echter ten allen tijde weer in elkaar worden gezet. Zo wordt toenadering en samenleven weer mogelijk.

Dinkelstein 3

Kunstenaar: Sandra Silbernagel.Twaalf ton weegt de steen, waar in de tegenoverliggende zijde meerdere zitvlakken zijn gemaakt. Ontmoeting is mogelijk. Allen zitten in dezelfde boot.

Dinkelstein 2

Kunstenaar: Mander Tix. De steen met de kleurige bloemen nodigt uit tot mediteren. Men moet plaats kunnen nemen op bewerkte zitstenen: “Stil zitten, niets doen, de lente komt vanzelf”.

Dinkelstein 1

Kunstenaar: Erich Büscher-Eilert. Elke bezoeker kan zich in een spiegel herkennen en de boodschap van de LAGA lezen. De blauw gekleurde golven symboliseren de Dinkel.