Kunst & cultuur
Midwinterhoornblazen, de mystiek van ’n oaln roop
Corine
Wie zich op een koude decemberavond op het Twentse platteland begeeft kan onverwacht een weemoedig geluid horen, bestaande uit lange hoge- en lage melancholieke klanken die van erf tot erf klinken over het winterse coulisselandschap. Dit zijn de mystieke klanken van de Twentse midwinterhoorn.
Ieder jaar trekken midwinterhoornblazers er vanaf de eerste zondag van advent op uit om de zogeheten oude roep – ook wel ’n oal’n roop – ten gehore te brengen. Een van de bekendste eeuwenoude traditionele gebruiken die Twente rijk is en ook veel te horen is in de gemeente Tubbergen. Het midwinterhoornblazen door verschillende personen tegelijkertijd kan als een hoorspel gezien worden. De ‘roep’ van de ene blazer wordt beantwoord door de andere. De ‘bloazers’ blazen om beurten.
’n Oale roop
Het geluid van de midwinterhoorn wordt ’n oale roop genoemd. De klanken van zijn het best wanneer het vriest en het weer droog is, dan reikt het mystieke geluid tot vele kilometers. Voor het optimale geluid gebruiken sommige blazers de midwinterhoorn bij een waterput die als ‘klankkast’ voor het geluid dient.
Dan klinkt, onverwacht, een merkwaardig geluid, lang aangehouden weemoedige hoge en lage tonen…
De oorsprong
Het midwinterhoornblazen gebeurd om de komst van het Kerstfeest en de naderende geboorte van het Christuskind aan te kondigen. Toch is de exacte oorsprong onduidelijk. Er wordt ook beweerd dat de traditie een heidens gebruik zou zijn in de donkere dagen om ‘boze demonen’ te verjagen en als verlangende roep naar het lentelicht. Wel staat vast dat de midwinterhoorn sinds de late Middeleeuwen werd gebruikt. De midwinterhoorn had ook altijd een belangrijke functie als signaalinstrument. Dit gebeurde bijvoorbeeld door Katholieke boeren om elkaar te waarschuwen wanneer de Protestantse Drost in aantocht was om mensen te betrappen op het bijwonen van verboden diensten. In de grensstreek werd de midwinterhoorn ook gebruikt om smokkelaars te waarschuwen wanneer de politie eraan kwam. Wat vaststaat over de oorsprong is dat de midwinterhoorn altijd al werd gebruikt in de donkere decemberdagen als roep om het licht en langere dagen.
Waar is de midwinterhoorn te horen
Vanaf de Adventstijd t/m Driekoningen is de midwinterhoorn overal te horen op het platteland van Twente. Binnen deze regio bestaan verschillende stichtingen en blazersgroepen om de traditie in ere te houden. Zij organiseren demonstraties midwinterhoornblazen, midwinterhoorn maken en verschillende blaasactiviteiten.
Midwinterhoorn agenda 2024
- Elke zaterdag in de adventperiode, vlak vóór de kerkdienst, hoor je de Midwinterhoornblazers op het kerkplein in Geesteren.
- Elke zondagochtend van de advent hoor je vanaf half 11 's ochtends de grote blazers groep ‘Midwinterhoorn Vasse’ buiten bij de kerk.
- 14 december 2024: Sjouwtocht en levende kerststal Geesteren
- 14 december 2024: Winterwandeling Dal van de Mosbeek
- 14 december 2024: Voorafgaand aan het kerstconcert (± 14:45) in de st Pancratiusbasiliek in Tubbergen, staan er buiten op het kerkplein midwinterhoornblazers.
- 15 en 22 december 2024: Kerstsfeer met midwinterhoorns bij Watermolen Frans te Mander
- 29 december: Midwinterhoornwandeling Vasse
