8-er de Grens

Het Lankheterbos

Het Lankheet (400 ha.) is een gebied van afwisselend bos (oud naaldhout deels op stuifzandgrond), heide, vennen en cultuurland.

Het Haaksbergerveen

Het Haaksbergerveen, ruim 600 hectare groot, is een van de mooiste hoogveengebieden van Nederland. Hoogveen is een zeldzame grondsoort, die maar op enkele plaatsen in ons land voorkomt. Dit aantrekkelijke gebied ligt aan de zuidkant van Haaksbergen tegen de Duitse grens aan.

Het Witte Veen

Het heide- en bosgebied Witte Veen ligt tussen Buurse en de Duitse grens. Midden in het gebied staan nog altijd de oude grenspalen van Bentheimer zandsteen uit de 18e eeuw. Vroeger was het een groot, wild hoogveengebied én een bekende smokkelroute tussen Nederland en Duitsland. Later werd het af...

Haarmühle

De Haarmühle is een watermolen aan de Alstätter Aa die aan de Nederlandse kant verder stroomt als Buurserbeek (verderop Schipbeek). In 1188 stond hier al een Haremole. De huidige molen is gebouwd in 1619. Sinds begin twintigste eeuw wordt de Haarmühle gepacht door de familie Brüggemann.

Mallumse Molen

De Mallumsche Molen is een door water aangedreven koren- en pelmolen, gelegen aan de oude arm van de rivier de Berkel in de buurtschap Mallem bij Eibergen.

Annexatie

Na 1945 claimde Nederland Duits gebied ter compensatie voor de geleden oorlogsschade. Van 1949 tot 1963 was op deze plaats een stuk Duitse grond van enkele vierkante kilometers tijdelijk Nederlands grondgebied. Hier ging het vooral om landbouwgrond. Veel bewoners telde het gebied niet. Tientallen

kilometers verder naar het zuiden is bij Elten een groter gebied dezelfde periode geannexeerd geweest. In 1963 werden de geannexeerde gebieden tegelijk teruggegeven aan de Bondsrepubliek. In Elten leidde die teruggave tot de ‘Eltener Butternacht’: wat Nederlands was in Elten, werd klokslag midder-

middernacht Duits. Boter was in Duitsland namelijk duurder dan in Nederland. Elten werd daarom zo ongeveer vol geparkeerd met trailers vol boter. De volgende dag was de Nederlandse boter dure Duitse boter geworden en waren de slimme bedenkers van dit plan letterlijk slapend rijk geworden.

Grenszicht

Aan de Nederlandse zijde kijkt het Nederlandse café letterlijk uit op de grens, vandaar de naam. De paar woningen aan de andere kant van de weg, tegen de grens aan, vormden vroeger het Nederlandse douanekantoor en een dienstwoning. Enkele tientallen jaren geleden werd een modern gezamenlijk

douanekantoor op Duits grondgebied gebouwd. Met in eerste instantie twee deuren aan beide uiteinden: een voor de Duitse en een voor de Nederlandse controleurs. In latere jaren gingen vaak de elektrisch bedienbare slagbomen niet allebei dicht. Als douanebeambten achter in het kantoortje zaten,

fietsten kinderen zonder paspoort soms heel hard vanaf Grenszicht de grensovergang over. Dit was een kortere weg richting Meddo en Winterswijk: via het Zwillbrocker Venn kon je makkelijker de weg richting Winterswijk bereiken.

Gevolgen aan de grens

In 2000 ging de grens korte tijd weer dicht in verband met de MKZ crisis. Zo werd geprobeerd uitbreiding van de veeziekte te voorkomen. Bij afwezigheid van slagbomen werden de grensovergangen met metalen dranghekken en kettingen gebarricadeerd. Zestien jaar lang was er een grensoverschrijdende kudde

schapen die zowel aan Nederlandse zijde als aan de Duitse kant de hei afgraasde. Dat ging in prima overleg en het leek lang alsof er helemaal geen grens meer bestond. Maar na het uitbreken van de MKZ-crisis veranderde dat. De schapen mochten de grens niet meer over en toen de ziekte eenmaal was

uitgebannen moest elk Nederlands schaap dat de grens wilde oversteken eerst worden onderzocht. En dan heb je altijd wel een schaap dat dan plotseling het zwarte schaap wordt. Dat werd de reden dat er nu geen grensoverschrijdende schaapskudde meer is; de schapen grazen nu tevreden aan beide zijden

van de grens.

Kunst op de grens

Kunstenaar Piet Slegers ontwierp het kunstwerk “Open Schakel”, dat in 1995, na het opheffen van de grenscontrole bij de grensovergang Holterhoek-Zwillbrock, werd geplaatst. De gemeentebesturen aan beide kanten van de grens wilden iets tastbaars dat herinnert aan het moment van het wegvallen van de

grensbewaking en het definitief opengaan van de Nederlands-Duitse grens. Het kunstwerk symboliseert de verbondenheid van de plaatselijke gemeenschap en de open grens.

Kloppendiek Zwillbrock

Via dit laantje over de ‘kloppendiek’ bereikten in de tijd rond de Tachtigjarige Oorlog de rooms-katholieke gelovigen de kerk in het Zwillbrocker Venn. Het belijden van het Rooms-Katholieke geloof was tientallen jaren lang verboden in de protestantse Nederlanden. “Kloppen” in de naam verwijst naar

het gebruik van destijds. Door te kloppen op de deur waarschuwde men elkaar dat het tijd was om naar de mis te gaan. Dat waarschuwen gebeurde vaak door alleenstaande oudere vrouwen, die ‘klopjes’ werden genoemd.